Czy to już zawał?

Zawał serca to martwica mięśnia sercowego wywołana jego niedokrwieniem. Pod wpływem niewystarczającego zaopatrzenia w tlen, niedokrwione komórki mięśnia sercowego (kardiomiocyty) przestają się prawidłowo kurczyć a ostatecznie ulegają rozpadowi. Z rozpadających się kardiomiocytów uwalniane są różne substancje, m.in. troponiny, których obecność we krwi – stwierdzona na podstawie badań laboratoryjnych –  jest jednym z kryteriów rozpoznania zawału.

Inne markery świadczące o uszkodzeniu mięśnia sercowego to: mioglobina, CK-MB (kinaza keratynowa – izoenzym sercowy) oraz H-FABP, czyli niezwykle czuły marker sercowy, który na bardzo wczesnym etapie pozwala wykryć uszkodzenie kardiomiocytów.

Przyczyny zawału

Najczęstszą przyczyną zawału jest pęknięcie blaszki miażdżycowej w jednym z naczyń wieńcowych (naczyń odżywczych serca). W miejscu pęknięcia blaszki tworzy się skrzeplina, która zamyka światło naczynia i uniemożliwia dowóz tlenu do zaopatrywanego przez nie obszaru serca.

Zatem przyczyną zawału jest najczęściej miażdżyca tętnic wieńcowych, której czynniki ryzyka to m.in. nadciśnienie tętnicze, nieprawidłowe wartości cholesterolu i trójglicerydów, cukrzyca, palenie papierosów, mała aktywność fizyczna, nadwaga lub otyłość, stres.

Więcej o czynnikach rozwoju miażdżycy przeczytasz tu: Lipidogram.

Objawy

Typowe objawy zawału serca to ból zlokalizowany za mostkiem, o charakterze piekącym, gniotącym, często promieniujący do szyi, żuchwy, pleców, lewego barku lub ramienia. Objawom bólowym może towarzyszyć duszność, zawroty głowy, nudności lub wymioty. Często pacjentom towarzyszy silny lęk przed śmiercią.

Objawy mogą wystąpić pod wpływem emocji, stresu, po obfitym posiłku lub po ekspozycji na zimno. Gdy zgłaszane przez chorego dolegliwości nie ustępują w spoczynku lub po podaniu nitrogliceryny (jeżeli była wcześniej przepisana przez lekarza) należy niezwłocznie zadzwonić na numer 999 lub 112 i wezwać karetkę pogotowia.

Leczenie

Im szybciej zostanie wdrożone leczenie, tym większe szanse na przeżycie i lepsze rokowanie pacjenta. Najczęstszą procedurą leczniczą w zawale serca jest przezskórna interwencja wieńcowa (PCI), podczas której, za pomocą specjalnego cewnika udrażniane jest światło naczynia i wprowadzane są stenty do chorych tętnic wieńcowych.

Pacjent po zawale serca powinien być pod stałą opieką kardiologa, ponieważ wymaga zazwyczaj specjalistycznego, długofalowego leczenia oraz istnieje ryzyko rozwoju powikłań pozawałowych, takich jak zaburzenia rytmu  czy niewydolność serca.

Źródło:

Chen, Lili et al. “Role of heart-type fatty acid binding protein in early detection of acute myocardial infarction in comparison with cTnI, CK-MB and myoglobin.” Journal of Huazhong University of Science and Technology. Medical sciences = Hua zhong ke ji da xue xue bao. Yi xue Ying De wen ban = Huazhong keji daxue xuebao. Yixue Yingdewen ban vol. 24,5 (2004): 449-51, 459. doi:10.1007/BF02831105

Okamoto, F et al. “Human heart-type cytoplasmic fatty acid-binding protein (H-FABP) for the diagnosis of acute myocardial infarction. Clinical evaluation of H-FABP in comparison with myoglobin and creatine kinase isoenzyme MB.” Clinical chemistry and laboratory medicine vol. 38,3 (2000): 231-8. doi:10.1515/CCLM.2000.034

Szczeklik, Andrzej, and Piotr Gajewski. Interna Szczeklika 2020/21: Mały Podręcznik. Medycyna Praktyczna, 2020.