Omdlenia – kiedy są niebezpieczne?

Omdlenie to nagła, przemijająca i zazwyczaj krótkotrwała (zwykle poniżej minuty) utrata przytomności. Osoba, która zemdlała nie będzie reagować na bodźce słowne czy dotykowe. Objawy poprzedzające omdlenie to zazwyczaj zblednięcie, wystąpienie zimnego potu, sinica warg.

Omdlenia można sklasyfikować jako odruchowe, kardiogenne i na skutek hipotensji ortostatycznej.

Najczęstszym typem omdleń (ok. 50%) są omdlenia odruchowe. Ich przyczyny są złożone, ale dominującą komponentą jest wzrost napięcia układu przywspółczulnego, co prowadzi do bradykardii (zwolnionego rytmu serca) i hipotensji (zmniejszonego ciśnienia tętniczego). Mogą być wywołane np. stresem, bólem, wysiłkiem fizycznym.

Omdlenia kardiogenne stanowią ok. 20% wszystkich przypadków omdleń. Są one stosunkowo najbardziej niebezpieczne, ponieważ ich przyczyną są choroby kardiologiczne – np. zaburzenia rytmu serca -, które wymagają zazwyczaj specjalistycznego leczenia.

Hipotensja ortostatyczna to nagłe spadki ciśnienia krwi na skutek gwałtownej pionizacji ciała, które czasem prowadzą do omdleń. Częściej występują u młodych kobiet, mogą być również wywołane lekami.

Często trudno jest stwierdzić jednoznaczną przyczynę omdlenia, szczególnie jeśli wystąpił więcej niż jeden czynnik wywołujący, np. ból, spadek ciśnienia, przebywanie w tłocznym i dusznym pomieszczeniu, odwodnienie, silne przeżycia emocjonalne, nadmierne spożywanie alkoholu, spadek cukru we krwi.

Jeżeli omdlenia pojawiły się kilkakrotnie u osoby, u której wcześniej nie występowały lub u osoby obciążonej chorobami (zwłaszcza kardiologicznymi), czy też u osoby zdrowej, ale ze zwiększoną częstością należy zgłosić się do lekarza w celu poszukiwania przyczyn tych stanów.

Jeżeli osoba poszkodowana odzyska przytomność w kilka minut od omdlenia powinna pozostać przez chwilę w pozycji leżącej, a następnie powoli przyjąć pozycję siedzącą i pozostać w niej kilka kolejnych minut. W przypadku kiedy poszkodowany nie odzyskuje przytomności i oddycha należy ułożyć go w pozycji bezpiecznej i natychmiast zadzwonić po pogotowie.

Źródło:

Szczeklik, Andrzej, and Piotr Gajewski. Interna Szczeklika 2020. Medycyna Praktyczna, 2020.