Cukrzyca ciążowa
Hiperglikemia, która została rozpoznana po raz pierwszy w ciąży, zależnie od stopnia jej nasilenia będzie rozpoznawana jako cukrzyca w ciąży lub cukrzyca ciążowa.
Nieprawidłowości gospodarki węglowodanowej wykryte w trakcie ciąży po urodzeniu dziecka mogą się wycofać – wartości glikemii u pacjentki będą ponownie prawidłowe. W niektórych przypadkach mogą jednak utrzymywać się nadal w postaci cukrzycy ujawnionej w trakcie ciąży.
Cukrzyca przedciążowa to cukrzyca występująca u kobiety będącej aktualnie w ciąży, ale u której cukrzyca była rozpoznana przed zajściem w ciążę.
Cukrzycę w ciąży rozpoznajemy kiedy są spełnione ogólne kryteria rozpoznania cukrzycy, natomiast cukrzycę ciążową kiedy spełnione jest 1 lub więcej z tych kryteriów.
U każdej kobiety, u której stwierdzono ciążę należy wykonać oznaczenie glikemii na czczo. Jeżeli wynik jest prawidłowy (<92 mg/dl), badanie OGTT (doustny test obciążenia glukozą) przeprowadza się w 24.-28. tygodniu ciąży.
W przypadku nieprawidłowego wyniku glikemii na czczo, powinno się jak najszybciej wykonać test OGTT. Procedura testu OGTT u ciężarnych jest nieco inna, ponieważ krew do pomiaru stężenia glukozy jest pobierana aż trzy razy – na czczo, po 1. h testu i po 2. h testu.
Kryteria rozpoznania cukrzycy w ciąży:
1) 2-krotnie glikemia na czczo ≥126 mg/dl
2) glikemia w 2 h 75 g OGTT ≥200 mg/dl
3) glikemia przygodna ≥200 mg/dl i towarzyszące objawy hiperglikemii.
Kryteria rozpoznania cukrzycy ciążowej na podstawie OGTT z użyciem 75 g glukozy:
1) glikemia na czczo 92–125 mg/dl
2) glikemia w 1 h OGTT ≥180 mg/dl
3) glikemia w 2 h OGTT 153–199 mg/dl
Do ustalenia rozpoznania wystarczy spełnienie jednego z tych kryteriów.
Jakie są czynniki ryzyka cukrzycy w ciąży i cukrzycy ciążowej?
– ciąża >35 roku życia
– wielorództwo
– uprzednio przebyta cukrzyca ciążowa
– urodzenie dziecka o masie > 4 kg
– cukrzyca typu 2 występująca w rodzinie
– urodzenie noworodka z wadą rozwojową
– nadciśnienie tętnicze lub BMI > 27 kg/m2 przed ciążą
– zgon wewnątrzmaciczny w wywiadzie
Jeżeli u kobiety wystąpiła cukrzyca ciążowa a nie stwierdza się u niej żadnego z powyższych czynników ryzyka, to powinno wzbudzić to czujność zarówno pacjentki jak i lekarza – może być to bowiem sygnał, że pacjentka ma predyspozycje do rozwoju cukrzycy, także w przyszłości, już po porodzie.
Leczenie cukrzycy ciążowej i cukrzycy w ciąży powinno zawsze odbywać się pod opieką specjalisty. W przypadku niektórych pacjentek zbilansowana dieta i odpowiednia podaż kalorii może doprowadzić do wyrównania glikemii i braku konieczności przyjmowania insuliny. Jednak dieta nie zawsze jest wystarczająca – wtedy lekarz specjalista planuje odpowiednią terapię farmakologiczną, której podstawą jest stosowanie insuliny.
Źródło:
Łabuz-Roszak, Beata, and Joanna Furman. “Cukrzyca u Kobiet w Ciąży.” Medycyna Praktyczna, 2018, www.mp.pl/insulinoterapia/cukrzyca/cukrzyca_ciazowa/199557,cukrzyca-u-kobiet-w-ciazy.
Szczeklik, Andrzej, and Piotr Gajewski. Interna Szczeklika 2020. Medycyna Praktyczna, 2020.
