Nietrzymanie moczu
Nietrzymanie moczu to mimowolne (niepodlegające świadomej kontroli chorego) oddawanie moczu.
Fizjologicznie, za kontrolowane oddawanie moczu odpowiadają mięśnie dna miednicy, otaczające cewkę moczową. Kiedy pęcherz moczowy jest dostatecznie wypełniony przez spływający z nerek mocz, do mózgu przesyłana jest informacja o konieczności opróżnienia pęcherza – co postrzegane jest przez nas jako silna potrzeba oddania moczu. Ostatecznie rozluźnienie mięśni dna miednicy pozwala na rozpoczęcie mikcji.
Nietrzymanie moczu jest bardzo częstą dolegliwością, której nie należy traktować jako naturalnego skutku procesu starzenia się. Choć większość chorych to pacjenci w wieku podeszłym, na nietrzymanie moczu mogą skarżyć się osoby w każdym wieku. Częściej są to kobiety, u których problem ten może pojawić się stosunkowo wcześnie.
Im większa liczba przebytych ciąż i porodów, tym większe ryzyko nietrzymania moczu. Inne czynniki ryzyka to otyłość, zabiegi chirurgiczne (u kobiet – ginekologiczne, u mężczyzn – na gruczole krokowym), menopauza, długotrwałe zaparcia.
Najczęstszym typem nietrzymania moczu jest wysiłkowe nietrzymanie moczu, które związane jest z osłabieniem mięśni dna miednicy i występuje najczęściej podczas wysiłku fizycznego, śmiechu, kaszlu, kichania – czyli sytuacji, w których wzrasta ciśnienie w jamie brzusznej.
Nietrzymanie moczu z naglącym parciem (zespół nadreaktywnego pęcherza) jest spowodowane nieprawidłowymi, nagłymi, skurczami mięśni pęcherza, które może pojawiać się w różnych sytuacjach, – np. podczas stosunku płciowego oraz orgazmu, przy zmianie pozycji ciała (również w nocy). Zespół nadreaktywnego pęcherza może wystąpić także wtórnie do zapalenia pęcherza, chorób gruczołu krokowego, chorób neurologicznych (np. stwardnienia rozsianego).
W przypadku występowania przeszkody w odpływie moczu poniżej pęcherza, dochodzi do nietrzymania moczu z powodu jego przepełnienia. Mocz wtedy bezwiednie wycieka z rozciągniętego, wypełnionego pęcherza. Najczęstszą przyczyną tej dolegliwości jest rozrost gruczołu krokowego u mężczyzn.
Nietrzymanie moczu może również okresowo wystąpić np. po niektórych pokarmach (cytrusy), używkach (alkohol, kofeina) czy lekach (leki moczopędne).
W przypadku wysiłkowego nietrzymania moczu najskuteczniejszą metodą jest zmiana stylu życia (zwalczenie nadwagi/otyłości, rezygnacja z używek) oraz regularne (kilka razy dziennie, codziennie, przez kilka miesięcy!) wykonywanie ćwiczeń mięśni dna miednica (tzw. mięśni Kegla). Dopiero kolejnym krokiem jest zastosowanie farmakoterapii lub leczenia chirurgicznego.
Najlepsze i najtrwalsze efekty przynoszą jednak ćwiczenia mięśni dna miednicy, które stosowane odpowiednio często i regularnie, mogą zapewnić całkowite wyleczenie.
Nietrzymanie moczu to poważna dolegliwość, której nie należy ignorować. Znacznie obniża komfort życia, prowadzi do podrażnienia i odparzeń skóry okolicy krocza, częstszych zakażeń układu moczowego, a towarzyszący jej dyskomfort nierzadko jest źródłem zaburzeń psychicznych, np. lęku.
Źródło:
Drabczyk, Robert. “Nietrzymanie Moczu.” Medycyna Praktyczna, 2015, www.mp.pl/pacjent/nefrologia/choroby/chorobyudoroslych/57804,nietrzymanie-moczu.
Rechberger, Tomasz. “Postępowanie Nieoperacyjne w Nietrzymaniu Moczu – Rekomendacje ACP .” Medycyna Praktyczna, 2014, www.mp.pl/ginekologia/wytyczne/inne/108511,postepowanie-nieoperacyjne-w-nietrzymaniu-moczu-rekomendacje-acp.
Tran, Linh N. and Yana Puckett. “Urinary Incontinence.” StatPearls, StatPearls Publishing, 2020.
