Probiotyki – czym należy kierować się przy ich wyborze?

Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki

Probiotyki to żywe organizmy, które podawane w odpowiednich ilościach wykazują korzystne działanie zdrowotne. Probiotyki to bakterie produkujące kwas mlekowy z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium oraz drożdżaki Saccharomyces boulardii.

Probiotyki znajdziemy w preparatach farmaceutycznych, suplementach diety oraz produktach z fermentowanego mleka lub kiszonkach.

Prebiotyki to substancje, które wspomagają namnażanie się korzystnej mikroflory jelit i stanowią dla niej pożywkę. Prebiotyki mogą naturalnie występować w produktach roślinnych, np. czosnku, szparagach lub być dodatkiem do żywności. Najczęściej stosowane to inulina i oligofruktoza.

Synbiotyk to połączenie prebiotyku i probiotyku w jednym preparacie.

Równowaga w jelitach

Mikrobiota to wszystkie drobnoustroje zasiedlające organizm człowieka i ich geny.
Eubioza to prawidłowy stan panujący w jelitach, w którym 90% bytujących tam bakterii to bakterie kwasu mlekowego, a jedynie 10% to szczepy patogenne. Czynniki takie jak nieprawidłowa dieta, antybiotykoterapia, stres mogą zaburzać tą równowagę i być bodźcem do intensywnego namnażania się bakterii patogennych. Objawy temu towarzyszące to m.in. biegunka, zaparcia, wzdęcia, bóle brzucha.

Bakterie probiotyczne odpowiadają za przywrócenie prawidłowej mikroflory jelit i ustąpienie dolegliwości.

Każdy szczep ma inne właściwości

Bakterie zawarte w probiotyku powinny być identyfikowane nie tylko na podstawie rodzaju, gatunku, ale również szczepu. Obok nazwy drobnoustroju znajdują się oznaczenia cyfrowo-literowe, które wskazują na to z jakiego zbioru pochodzi dany szczep.  Oznaczenia te są bardzo istotne, ponieważ właściwości probiotyków są w znacznej mierze szczepozależne. Każdy ze szczepów powinien być przebadany pod kątem  jego właściwości probiotycznych i skuteczności w ściśle określonej sytuacji klinicznej, z uwzględnieniem dawki.

Czynniki wpływające na żywotność probiotyków

Probiotyki po podaniu doustnym podlegają działaniu soku żołądkowego i enzymów trawiennych. Niskie pH w żołądku działa protekcyjnie i chroni układ pokarmowy przed działaniem szkodliwych patogenów. W przypadku przyjmowania probiotyków działanie niskiego pH jest niekorzystne, ponieważ wraz z pasażem przez przewód pokarmowy, znaczna liczba bakterii probiotycznych ulega degradacji.
Mikroenkapsulacja to umieszczenie bakterii probiotycznych w otoczce (mikrokapsułce), która chroni drobnoustroje probiotyczne przed destrukcyjnym działaniem kwasu żołądkowego, żółci i enzymów trawiennych. Dlatego też, probiotyki poddane mikroenkapsulacji mają porównywalną skuteczność z tradycyjnymi preparatami, które zawierają więcej bakterii, ale nie zostały poddane temu procesowi.

Zastosowanie probiotyków

Probiotyki znajdują zastosowanie w leczeniu ostrej biegunki infekcyjnej – ich podanie skraca czas trwania biegunki średnio o jeden dzień. Probiotyki mogą być stosowane w trakcie antybiotykoterapii, zmniejszając ryzyko biegunki poantybiotykowej – szczególnie w przypadku leczenia antybiotykami o szerokim spektrum działania. Można rozważyć suplementację probiotyków w celu zapobieżeniu działaniom niepożądanym eradykacji zakażenia H. pylori. Probiotyki prawdopodobnie mogą mieć korzystny efekt w leczeniu otyłości, chorób alergicznych oraz nieswoistych chorób zapalnych jelit.

Źródło:
Morga, Joanna. “Skuteczność Probiotyku Zależy Od Obecnych w Nim Mikroorganizmów.” Medycyna Praktyczna, 2018, www.mp.pl/pacjent/gastrologia/aktualnosci/188664,skutecznosc-probiotyku-zalezy-od-obecnych-w-nim-mikroorganizmow.
Szajewska, Hanna. “Probiotyki – Aktualny Stan Wiedzy i Zalecenia Dla Praktyki Klinicznej.” Medycyna Praktyczna, 2017, www.mp.pl/gastrologia/wytyczne/168224,probiotyki-aktualny-stan-wiedzy-i-zalecenia-dla-praktyki-klinicznej.
Wnęk, Dominika. “Probiotyki, Prebiotyki i Synbiotyki.” Medycyna Praktyczna, 2016, www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/142829,probiotyki-prebiotyki-i-synbiotyki.