Zaburzenia łaknienia

Średni wiek pacjentów z rozpoznaniem zaburzeń łaknienia – jadłowstręt psychiczny i żarłoczność psychiczna –  jest coraz niższy. To trudne w leczeniu choroby, o złożonym podłożu – zarówno biologicznym i psychicznym. Tymczasem świadomość i wiedza na ich temat jest wciąż niewystarczająca, a pacjenci często dopiero w stanach znacznego wyniszczenia otrzymują wsparcie i zrozumienie od najbliższych.

Jadłowstręt psychiczny (łac. anorexia nervosa) – potocznie zwany anoreksją – to zespół psychosomatyczny, na który składają się spadek masy ciała oraz inne następstwa celowego nieprzyjmowania pokarmów. Aż 90% chorych to kobiety, a szczyt zachorowań przypada na drugą dekadę życia. Bezpośrednia przyczyna choroby nie jest znana, zwraca się uwagę na rolę czynników genetycznych, neurobiologicznych oraz psychologicznych.

Jakie są czynniki ryzyka zachorowania?

– płeć żeńska

– wiek młodzieńczy

– występowanie zaburzeń odżywiania, depresji, zaburzeń lękowych, zaburzeń kompulsywno-obsesyjnych (nerwica natręctw) w rodzinie

– nieprawidłowe relacje z rodzicami lub rówieśnikami, molestowanie seksualne, krytyka ze strony najbliższych i rówieśników, presja zawodowa lub społeczna na szczupłą sylwetkę

– niska samoocena, zaburzenia lękowe, perfekcjonizm

– wcześniactwo, niska masa urodzeniowa

– przynależność do zachodniej cywilizacji

Objawy jadłowstrętu psychicznego dotyczą wielu układów i narządów i są wynikiem niedożywienia. Są to:

– zmniejszenie masy ciała

– nietolerancja zimna

– sucha, łuszczą ca się skóra, meszek na plecach, przedramionach i twarzy

– obrzęki

– zawroty głowy i omdlenia na skutek zaburzeń rytmu serca

– zaparcia

– osłabienie i zanik mięśni

– brak miesiączki

– pogorszenie koncentracji, drażliwość, apatia lub hiperaktywność, depresja

– małopłytkowość

– osteoporoza

Opóźnienie dojrzewania i wzrostu pojawia się u pacjentów, u których choroba wystąpiła przed okresem dojrzewania. Uznaje się, że zmiany te są wynikiem adaptacji organizmu do zmniejszonej podaży substancji odżywczych.

Żarłoczność psychiczna (łac. bulimia nervosa) – bulimia – to zespół psychosomatyczny, na który składają się regularne epizody obżarstwa z następującymi po nich ekstremalnymi próbami zwalczania ich skutków. Po spożyciu dużych ilości pokarmów, chorzy prowokują wymioty, stosują środki przeczyszczające, leki moczopędne, głodzenie się, nadmierny wysiłek fizyczny. Tak jak w przypadku anoreksji, 90% pacjentów to kobiety. Do czynników ryzyka charakterystycznych dla jadłowstrętu psychicznego, należy dołączyć nadużywanie alkoholu i narkotyków oraz otyłość.

Objawy są następstwem prowokowania wymiotów i biegunek:

– odwodnienie

– zaburzenia elektrolitowe

– uszkodzenie szkliwa zębów

– powiększenie ślinianek

– nadżerki błony śluzowej i zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego

Chorzy na zaburzenia łaknienia ukrywają swoje problemy przed otoczeniem. Twierdzą, że „chcą tylko zadbać o swoje zdrowie”, poszukują informacji na temat diet, gotują dla najbliższych, ale sami nie spożywają własnoręcznie przyrządzonych posiłków. Problem jest zauważany przez otoczenie dopiero w przypadku widocznych zmian w wyglądzie pacjenta – wyniszczenia i znacznego spadku masy ciała.

Źródło:
Borowiecka-Kluza, Joanna. “Zaburzenia Odżywiania (Anoreksja i Bulimia).” Medycyna Praktyczna, 2015, www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/75618,zaburzenia-odzywiania.

Szczeklik, Andrzej, and Piotr Gajewski. Interna Szczeklika 2020. Medycyna Praktyczna, 2020.