WITAMINA D: Jak zbadać jej poziom? Jak sprawdzić skuteczność suplementacji?
Często spotykamy się z opiniami, że pomiar 1,25(OH)2D jest korzystniejszy od pomiaru 25(OH)D, gdyż obrazuje on stężenie aktywnej postaci witaminy D. Czy jest to słuszny argument? Dodatkowo koszt badania 1,25(OH)2D jest ponad dwukrotnie wyższy (około 250 zł) od 25(OH)D (ok 100 zł w laboratorium lub 40 zł za pomocą TEST WITAMINA D – dostępny w aptece lub tutaj). Czy zatem wyższa cena pomiaru stężenia aktywnej postaci witaminy D wskazuje, że jest to badanie dokładniejsze? Otóż nie! Aby lepiej zrozumieć procedurę diagnostyczną wykrywania niedoborów witaminy D, przyjrzyjmy się jak przebiega jej metabolizm.
Ryc. 1. Metabolizm witaminy D.
Witamina D3 (cholekalcyferol) jest transportowana poprzez krew do wątroby z jelit (jeśli została pozyskana z pokarmu) oraz ze skóry (jeśli została zsyntetyzowana przez skórę przy udziale promieni UV). Następnie jest przekształcana w wątrobie do formy 25(OH)D w procesie hydroksylacji pierwszego etapu. W tej postaci jest również magazynowana. Następnie forma magazynowa 25(OH)D jest transportowana z wątroby do nerek. W nerkach dochodzi do przekształcenia nieaktywnej formy magazynowej 25(OH)D w formę aktywną, zwaną 1,25(OH)2D (w procesie hydroksylacji drugiego etapu).
Forma aktywna 1,25(OH)2D reguluję naszą gospodarkę wapniowo-zasadową, wpływa korzystnie na ciśnienie krwi, zmniejsza insulinooporność, działa przeciwnowotworowo i przeciwzapalnie. Więcej o metabolizmie witaminy D przeczytasz tutaj.
Mierząc poziom 25(OH)D wiemy ile witaminy D zmagazynował w wątrobie nasz organizm ze słońca, pokarmu i suplementów. To właśnie to badanie ma największy sens jeśli chcemy ocenić skuteczność suplementacji. W rzadszych przypadkach przewlekłych chorób wątroby, poziom 25(OH)D pozwala ocenić skuteczność procesu magazynowania i hydroksylacji pierwszego etapu.
Mierząc poziom 1,25(OH)2D sprawdzamy ile formy magazynowej 25(OH)D zostało przekształcone w nerkach do formy aktywnej 1,25(OH)2D. Jeśli nasz organizm ma niedobory 25(OH)D to wynik 1,25(OH)2D również będzie obniżony. Jest to jedynie pośrednie badanie oceniające skuteczność suplementacji. Badanie to jest również wykorzystywane w diagnostyce przewlekłych chorób nerek, o czym świadczy obniżone 1,25(OH)2D przy wysokim stężeniu 25(OH)D.
Niestety w dobie pandemii COVID-19 dostępność badań z krwi jest ograniczona. Dodatkowo punkt pobrań lub poradnia są potencjalnym źródłem zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2. Dobrą alternatywą dla tradycyjnych badań laboratoryjnych są produkty przeznaczone do domowej diagnostyki. Test kasetkowy witamina D to szybka i prosta metoda oznaczenia poziomu witaminy D – postaci 25(OH)D oraz ewentualnego wykrycia jej niedoborów.
TEST WITAMINA D test półilościowy, wynik w 4 zakresach, w ciągu 10 minut:
- niedobór: poniżej 10 ng/ml
- poziom obniżony: 10-30 ng/ml
- poziom prawidłowy: 30-100 ng/ml
- poziom podwyższony: powyżej 100 ng/ml
Źródło:
Dembińska-Kieć, Aldona, et al. Diagnostyka Laboratoryjna z Elementami Biochemii Klinicznej. Edra Urban & Partner, 2018.
Jasik, Agnieszka, and Magdalena Walicka. “Vitamin D Deficiency – Public Health Problem.” Czytelnia Medyczna, Postępy Nauk Medycznych, 2008, www.czytelniamedyczna.pl/2796,niedoblr-witaminy-d-problem-spoeczny.html.
