Gospodarka węglowodanowa i cukrzyca typu 2
Cukrzyca to grupa chorób metabolicznych, która charakteryzuje się występowaniem hiperglikemii, czyli nieprawidłowo wysokiego stężenia glukozy we krwi. Jej przyczyną jest defekt działania lub wydzielania insuliny – hormonu odpowiedzialnego za transport glukozy z krwi do komórek.
Cukrzyca jest chorobą szczególnie niebezpieczną ze względu na jej powikłania. Przewlekła hiperglikemia przyczynia się do zaburzenia czynności wielu kluczowych narządów – nerek, serca, oczu, nerwów.
Najczęstszą postacią cukrzycy (ponad 80% przypadków) jest cukrzyca typu 2. Jest ona związana ze stopniowym upośledzeniem wydzielania insuliny, spowodowanym insulinoopornością, czyli niewrażliwością tkanek na działanie insuliny. Choć nie bez znaczenia są predyspozycje genetyczne, kluczową rolę w patologii cukrzycy typu 2 odgrywają czynniki środowiskowe. Nadmiar tkanki tłuszczowej trzewnej oraz otyłość brzuszna ma efekt „lipotoksyczny” i upośledza metabolizm glukozy w komórkach.
Ponieważ tempo rozwoju cukrzycy typu 2 jest bardzo powolne, jej objawy są zazwyczaj dostrzegalne dopiero po wielu latach choroby. Początkowo, pomimo postępującego upośledzenia funkcji komórek beta trzustki (odpowiedzialnych za wydzielanie insuliny) , wyniki stężenia glukozy we krwi na czczo będą prawidłowe. Z czasem, u pacjentów pojawi się nieprawidłowa glikemia na czczo (IFG), nieprawidłowa tolerancja glukozy (IGT), aż do ostatecznego rozpoznania jawnej cukrzycy.
Ponieważ ponad połowa przypadków cukrzycy typu 2 przebiega bez jawnych objawów, jej diagnoza jest często stawiana przypadkowo, na podstawie badań przesiewowych lub w ramach medycyny pracy. To dlatego, u wielu osób, już w momencie rozpoznania choroby, stwierdza się obecność powikłań sercowo-naczyniowych, które są główną przyczyną zgonów wśród pacjentów diabetologicznych.
U chorych na cukrzycę typu 2 często współwystępują inne choroby metaboliczne – otyłość, hiperlipidemia, a także nadciśnienie tętnicze, czy miażdżyca. Typowe objawy cukrzycy to m.in. wielomocz, wzmożone pragnienie, osłabienie i senność, rzadko chudnięcie, skłonność do ropnych zakażeń skóry lub zakażeń układu moczowo-płciowego.
Leczenie cukrzycy typu 2 będzie zależało od stopnia upośledzenia czynności komórek beta. Początkowo, kiedy wydzielanie insuliny jest prawidłowe, w farmakoterapii zastosowanie znajdują leki poprawiające insulinowrażliwość komórek i metabolizm glukozy. Dopiero na dalszych etapach choroby może być konieczne podawanie insuliny.
Pamiętajmy też, że każdy schemat leczenia, niezależnie od zaawansowania cukrzycy, zakłada zwiększenie aktywności fizycznej i poprawę nawyków żywieniowych.
Źródło:
Antosik, Karolina, and Maciej Borowiec. “Genetic Factors of Diabetes.” Archivum immunologiae et therapiae experimentalis vol. 64,Suppl 1 (2016): 157-160. doi:10.1007/s00005-016-0432-8
Chatterjee, Sudesna et al. “Type 2 diabetes.” Lancet (London, England) vol. 389,10085 (2017): 2239-2251. doi:10.1016/S0140-6736(17)30058-2
Henning, Robert J. “Type-2 diabetes mellitus and cardiovascular disease.” Future cardiology vol. 14,6 (2018): 491-509. doi:10.2217/fca-2018-0045
Landgraf, Rüdiger et al. “Therapy of Type 2 Diabetes.” Experimental and clinical endocrinology & diabetes : official journal, German Society of Endocrinology [and] German Diabetes Association vol. 127,S 01 (2019): S73-S92. doi:10.1055/a-1018-9106
Peer, Nasheeta et al. “Screening for type 2 diabetes mellitus.” The Cochrane database of systematic reviews vol. 5,5 CD005266. 29 May. 2020, doi:10.1002/14651858.CD005266.pub2
Rice Bradley, Beth H. “Dietary Fat and Risk for Type 2 Diabetes: a Review of Recent Research.” Current nutrition reports vol. 7,4 (2018): 214-226. doi:10.1007/s13668-018-0244-z
Temneanu, O R et al. “Type 2 diabetes mellitus in children and adolescents: a relatively new clinical problem within pediatric practice.” Journal of medicine and life vol. 9,3 (2016): 235-239.
Zheng, Yan et al. “Global aetiology and epidemiology of type 2 diabetes mellitus and its complications.” Nature reviews. Endocrinology vol. 14,2 (2018): 88-98. doi:10.1038/nrendo.2017.151
