Krwawienie, którego nie widać – badanie na krew utajoną w kale

Na czym polega badanie na krew utajoną w kale?
Krwawienie utajone występuje wtedy, kiedy wynik badania kału na krew utajoną jest dodatni, ale nie stwierdza się objawów klinicznych krwawienia (nie można zobaczyć krwi w stolcu gołym okiem) . Jedynym objawem może być niedokrwistość z niedoboru żelaza.
To dlatego, że niewielka domieszka krwi nie zmienia barwy ani konsystencji stolca, a obecność składników krwi w kale można stwierdzić dopiero po przeprowadzeniu diagnostyki.

Co może być przyczyną dodatniego wyniku badania?
Najczęstszymi przyczynami utraty niewielkich ilości krwi do światła przewodu pokarmowego i dodatniego wyniku badania na krew utajoną w kale mogą być:
1) rak jelita grubego, rak żołądka, rak przełyku
2) polipy jelita grubego
3) choroba wrzodowa
4) refluksowe zapalenie przełyku
5) uszkodzenie błony śluzowej przewodu pokarmowego wywołane przez leki (głównie niesteroidowe leki przeciwzapalne)
6) guzki krwawnicze (hemoroidy)

Kiedy wykonać badanie?
Wyróżnia się dwa podstawowe wskazania do wykonania badania na krew utajoną w kale:
1) ocena drogi utraty żelaza u chorych z jego niedoborem, szczególnie z niedokrwistością z niedoboru żelaza
2) badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego.
Badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego powinno się wykonywać u wszystkich osób po 50. roku życia. Badanie na krew utajoną w kale jest jedną z metod prewencji wtórnej. W przypadku dodatniego wyniku badania, należy poszerzyć diagnostykę, przede wszystkim o endoskopowe badania obrazowe, takie jak kolonoskopia i gastroskopia.

Co może wpływać na wynik badania?
Istnieją dwa rodzaje testu na krew utajoną w kale, które różnią się zastosowanymi w nich metodami. Test gwajakowy opiera się na rozkładzie kwasu gwajakowego dzięki peroksydazopodobnym własnością hemu i wzrokowej ocenie zmiany zabarwienia zastosowanych odczynników. Wadą testu gwajakowego jest istotny wpływ niektórych pokarmów na wynik badania. Między innymi, takie produkty jak mięso, rzodkiew, chrzan mogą dawać fałszywie dodatnie wyniki ze względu na ich właściwości utleniające lub zawartość niewielkich ilości krwi zwierzęcej. Drugą metodą jest test immunochemiczny, który działając na zasadzie wiązania się antygenu z przeciwciałem, bezpośrednio wykrywa krew w kale. Dzięki temu dieta nie wpływa na wynik badania.

Badania na obecność krwi utajonej nie powinno się wykonywać w ciągu kilku dni po usuwaniu zębów, krwawieniu z nosa, lub innych incydentach krwawienia o znanej przyczynie. U kobiet badanie to wykonuje się po zakończeniu miesiączki. Kał należy pobrać do szczelnego pojemnika, nie może on mieć kontaktu z wodą w toalecie! Badanie jest nieinwazyjne i bezpieczne, dlatego nie ma przeciwskazań do jego wykonania.

Źródło:

Solnica, Bogdan. “Badanie Krwi Utajonej w Stolcu.” Medycyna Praktyczna, 2012, www.mp.pl/gastrologia/diagnostyka/69626,badanie-krwi-utajonej-w-stolcu.

Szczeklik, Andrzej, and Piotr Gajewski. Interna Szczeklika 2020. Medycyna Praktyczna, 2020.