Osteoporoza

Osteoporoza należy do grupy schorzeń, w przypadku których pacjenci często nie mają poczucia choroby aż do momentu wystąpienia jej powikłań. W przypadku osteoporozy będą to złamania zlokalizowane najczęściej w obrębie kości przedramienia, nadgarstka, kręgosłupa lub kości udowej.

Osteoporoza to choroba układu szkieletowego, która charakteryzuje się zmienioną strukturą kości, przez co są one bardziej „kruche” i podatne na złamania. Gorsza jakość kości związana jest m.in. z jej zmniejszoną gęstością mineralną. Wyróżniamy osteoporozę pierwotną i wtórną.

Osteoporoza pierwotna występuje u kobiet po okresie menopauzy (ok. 50 roku życia) i nieco później u mężczyzn (ok. 65 roku życia). Wcześniejsza osteoporoza u kobiet jest wynikiem zmian hormonalnych zachodzących w trakcie menopauzy – m.in. zmniejszonego stężenia estrogenów -, które silnie oddziałują na funkcjonowanie układu kostnego i gospodarkę wapniowo-fosforanową.

Osteoporoza wtórna jest skutkiem innych chorób lub stosowanych przez pacjenta leków. Choroby, które przyczyniają się do rozwoju osteoporozy to m.in. nadczynność przytarczyc, cukrzyca, choroby reumatyczne, zaburzenia wchłaniania. Glikokortykosteroidy, leki przeciwpadaczkowe czy heparyny to leki, których jednym z działań niepożądanych może być osteoporoza.

Stopniowe zmniejszanie się gęstości mineralnej kości jest naturalnym elementem procesu starzenia, jednak istnieje wiele czynników, które mogą skutecznie spowalniać rozwój osteoporozy i obniżać ryzyko złamań. Szczególne znaczenie ma w tym przypadku dieta – zbyt mała podaż wapnia, witaminy D oraz ogólne niedożywienie drastycznie pogarszają jakość kości, co bezpośrednio przekłada się na zwiększone ryzyko złamań. Udowodniono również, że palenie tytoniu oraz nadużywanie alkoholu mogą przyczynić się do szybszego rozwoju osteoporozy, natomiast regularna, umiarkowana aktywność fizyczna ma jednoznacznie pozytywny wpływ na nasze kości.

Dlaczego osteoporoza jest niebezpieczna?

Złamania osteoporotyczne, które występują u ludzi starszych wiążą się często z koniecznością przeprowadzenia skomplikowanych operacji, długiego pobytu w szpitalu i unieruchomienia, a całkowity powrót do sprawności sprzed urazu jest zazwyczaj niemożliwy. To dlatego u osób starszych, złamania są związane ze zwiększonym ryzykiem zgonu w krótkim czasie od ich wystąpienia.

Dlatego zbilansowana dieta, suplementacja preparatów wapnia i witaminy D, zmniejszanie ryzyka upadków (np. dostosowywanie mieszkania do potrzeb osoby starszej), ocena gęstości kości w badaniu densytometrycznym, regularne oszacowywanie ryzyka złamań przez lekarza prowadzącego oraz ewentualne leczenie farmakologiczne pozwalają skutecznie zmniejszyć prawdopodobieństwo przykrych następstw osteoporozy.

Zobacz również:

WITAMINA D: wpływ na układ kostny

WITAMINA D: Czym różni się witamina 25(OH)D od 1,25(OH)2D? Metabolizm witaminy D.

WITAMINA D: Skąd nasz organizm ją pozyskuje? Jak w naturalny sposób zwiększać jej poziom?

Źródło:

Głuszko, Piotr, et al. “Osteoporoza.” Medycyna Praktyczna, 2020, www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.16.17.

Johnston, Catherine Bree, and Meenakshi Dagar. “Osteoporosis in Older Adults.” The Medical clinics of North America vol. 104,5 (2020): 873-884. doi:10.1016/j.mcna.2020.06.004

Szczeklik, Andrzej, and Piotr Gajewski. Interna Szczeklika 2020. Medycyna Praktyczna, 2020.